Door Tim van Boxtel, 2 mei 2023
“Ik ben, omdat wij zijn.” Hoe zet je de Ubuntu-filosofie als ondernemer om in de praktijk? Vraag dat maar aan Noah, Laurence en Chris van Studiehup (voorheen: StudieHub De Breul). Zij wonnen in 2022 de allereerste Ubuntu Award voor havo/vwo van Jong Ondernemen. Door niet in euro’s, maar in gelijkheid te denken.
Niet ‘Hallo’ of ‘Goedemiddag’, maar ‘Sawubona’, dat ‘Ik zie jou’ betekent. Dit is vrij simpel uitgelegd Ubuntu, een filosofie uit Afrika waarin het draait om samen werken, samen zijn, onderdeel zijn van de mensheid van vroeger, nu en de toekomst. Het tegenovergestelde van individualisme dus. “Ik ben, omdat wij zijn”, is de vrije vertaling.
Jong Ondernemen-alumnus Eveline de Jongh draagt Ubuntu uit in de praktijk. Zowel privé als in haar werk. “Ik hoor vaak: ‘Maak het nou maar in orde voor je eigen afdeling. Denk nou niet dat je het voor iedereen kan regelen.’ Dat snap ik niet: als ik iets kan doen waar iedereen baat bij heeft, waarom zou ik dat dan niet doen?”
Ubuntu in ondernemen
Eveline leerde dankzij het programma van Jong Ondernemen in de jaren negentig al dat het ondernemerschap niks voor haar is. Een waardevolle les, zoals ze jonge ondernemers nu een andere waardevolle les wil leren: hoe je de Ubuntu-filosofie toepast in je werk. “Dat doe je onder meer door een bedrijf op te richten waarmee je samen een maatschappelijke probleem aanpakt.”
Precies wat StudieHub De Breul doet. Laurence Verbree, Noah de Boer en Chris Lemstra (allemaal 17 jaar oud) wilden geen onderneming opzetten puur om geld te verdienen. Ze wilden juist iets doen voor de maatschappij. Ze wonnen met hun bedrijf de eerste Ubuntu Award van Jong Ondernemen. Eveline is bedenker, donateur én medejurylid van de prijs. “Ik vind het heel mooi om de Ubuntu-filosofie over te brengen op alle ondernemers in de wereld, beginnend met de jongeren in Nederland. Zij vormen de toekomst van onze maatschappij.”
Het drietal snapt wel dat de jury voor hen koos. “Deze filosofie past erg goed bij ons. Wij laten zien dat je als jongeren grote impact kunt maken door je te richten op een maatschappelijk in plaats van een commercieel doel.”
Bijles voor iedereen
Laurence, Noah en Chris begonnen eind 2021 met het uitwerken van een idee, geïnspireerd door de lessen die ze leerden in het schoolprogramma van Jong Ondernemen. “Als gevolg van de coronacrisis ontstonden flinke leerachterstanden. Bijles is niet voor iedereen betaalbaar”, vertelt Laurence. Ze richtten binnen hun school een eigen bijlesorganisatie op, zonder winstoogmerk. “Met leerlingen van de bovenbouw die leerlingen van de onderbouw lesgeven. Tegen een prijs die voor iedereen toegankelijk is.”
Ze begonnen op 10 maart 2022 onder de naam StudieHub De Breul. Van begin af aan was de dienstverlening populair. Inmiddels krijgen 140 leerlingen bij elkaar wekelijks 420 uur bijles van twintig bovenbouwers. Noah: “Wij selecteren onze bijlesdocenten op basis van hun motivatie. Ze vinden het echt leuk om bijles te geven in een vak dat hen ligt. Door dat enthousiasme stijgen ze boven zichzelf uit.”
Dat enthousiasme voelen de oprichters zelf ook tot op de dag van vandaag. “In het eerste half jaar hadden we vaak discussies met de schoonmakers. We moesten om 18.00 uur weg van school, maar waren dan nog bezig”, vertelt Noah. Laurence: “Het begin was intensief. We moesten veel regelen: van bijleslokalen tot een kostenbepaling. We wilden het voor iedereen betaalbaar houden, maar vergaten dat we wel een buffer nodig hadden. En investeringsgeld om uit te breiden, zodat we meer leerlingen konden helpen.” Daarnaast vroegen ze amper om hulp. “We wisten heel goed wat we wel en niet wilden.” Ze leerden daar een belangrijke les uit, vertelt Noah. “Hulp accepteren kan best nuttig zijn. Achteraf was het bijvoorbeeld slim geweest om een boekhouder in te schakelen.”
School en ondernemen
Het schoolbestuur ondersteunt hen waar het kan. Zo mag StudieHub De Breul drie dagdelen per week een deel van het schoolgebouw gebruiken. Docenten zijn ook bereid mee te denken. Laurence mist bijvoorbeeld door dit interview een half uur Wiskunde en Duits. Noah: “Ik denk dat we hogere cijfers zouden halen zonder ons bedrijf. Dan heb je namelijk meer tijd voor je schoolwerk. Maar is dat nodig? We staan er nu ook goed voor.” Laurence: “Nou, zo goed zijn mijn cijfers niet.”
Voor het geld hoeven ze het niet te doen. “We krijgen 10 cent meer dan ons personeel. Dat is een puur symbolisch bedrag. We doen het voor de blije hoofden die we na de toetsweek zien. Leerlingen die vol trots vertellen dat ze een hoger cijfer hebben gehaald. Die motivatie sleept je door de diepe dalen heen.”
Nadat ze hun diploma gehaald hebben, gaan ze studeren. Ze dragen de dagelijkse leiding van StudieHub De Breul over aan de volgende generatie, die ze de kans willen geven om ondernemerservaring op te doen. “We blijven wel betrokken in een adviserende rol”, vertelt Laurence. “We willen misschien uitbreiden naar andere scholen. Daarnaast zijn we momenteel druk bezig met examentrainingen, zodat we ook bovenbouwers kunnen helpen.”
Stapje extra voor anderen
StudieHub De Breul won de Ubuntu Award in de categorie havo/vwo, Lovely Jewellery van het 2College uit Oisterwijk kreeg die prijs in de categorie vmbo. Eveline licht de keus voor De Breul toe: “Ze doen een stapje extra voor anderen. Zij zitten op het vwo, kunnen goed leren. Dat geldt niet voor alle kinderen. Ze delen hun kennis. Daarnaast geven ze bovenbouwers de kans om zich te ontwikkelen als bijlesleraar. En ze kijken ook nog eens naar andere scholen, om uit te breiden.”
Ze ziet dat het drietal vanuit hun passie de verbinding zoekt. “Verbinding tussen boven- en onderbouw, tussen alle lagen en doorsnedes van de bevolking. Dat is een van de kernwaarden van Ubuntu.” Het is een aanmoedigingsprijs, legt Eveline uit. Met de bedoeling dat ze de kennis uit de literatuur en het geldbedrag gebruiken om hun passie voort te zetten. Laurence: “De prijs is een enorme boost. We willen een voorbeeld zijn voor de jeugd van nu. Onze belangrijkste tip: kies een maatschappelijk probleem uit en zet daar je tanden in. Je kunt het misschien niet oplossen, maar wel een positieve bijdrage leveren.”
